بررسی رابطه چاقی و نحوه توزیع چربی بدن با الگوی مصرف مواد غذاییدر دختران دبیرستانی شهر لاهیجان، سال ۸۰-۱۳۷۹

مقدمه: چاقی مهمترین مشکل تغذیه ای ـ بهداشتی نوجوانان در کشورهای توسعه یافته است. امروزه در کشورهای در حال توسعه نیز به دلیل تغییر در شیوه زندگی, مدرنیزه شدن و توسعه شهرنشینی، شیوع چاقی رو به افزایش است. به دلیل محدودیت اطلاعات در زمینه شیوع چاقی در دوره نوجوانی در ایران، مطالعه حاضر با هدف تعیین رابطه چاقی و نحوه توزیع چربی بدن با الگوی مصرف مواد غذایی بر روی نمونه ای از دختران دانش آموز 17-14 ساله شهر لاهیجان در سال 80-1379 انجام گرفت. مواد و روش ها: در این بررسی توصیفی ـ تحلیلی، 400 دختر دبیرستانی به تفکیک مقطع تحصیلی با روش نمونه گیری طبقه ای و به طور تصادفی از 12 مدرسه انتخاب شدند. پرسشنامه های دموگرافیک، 24 ساعت یادآمد خوراک یک روزه، عادات غذایی و بسامد مصرف مواد غذایی برای تمامی نمونه ها تکمیل شد. وزن، قد، دور کمر و دور باسن اندازه گیری و bmi و whr محاسبه شد. در این مطالعه bmi بیشتر یا مساوی صدکهای 85 و 95 استاندارد who برای سن و جنس به ترتیب به عنوان اضافه وزن و چاقی و whr بیشتر یا مساوی 8/0 به عنوان چاقی شکمی در نظر گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری spss و آزمون های –t غیرمزدوج، کای دو، ضریب همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس یکطرفه استفاده شد. یافته ها: براساس نتایج این بررسی شیوع چاقی و اضافه وزن در دختران نوجوان به ترتیب 3/5 و 8/14 درصد بود. 5/21 درصد کل نمونه های مورد بررسی و 7/66 درصد دختران چاق، چاقی شکمی داشتند. میانگین میزان دریافت انرژی، کربوهیدرات و چربی در دانش آموزان دارای اضافه وزن/ چاق در مقایسه با نمونه های کم وزن و طبیعی به مقدار معنی داری بیشتر بود (0001/0p<). نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که افزایش مصرف غذاهای پرچرب و حاوی مقادیر بالای کربوهیدرات نقش مهمی در افزایش دریافت انرژی و در نتیجه بروز چاقی در نوجوانان دارد. بعلاوه، در دختران چاق چربی بیشتر در نواحی مرکزی بدن ذخیره می شود. با توجه به اینکه چاقی شکمی عامل خطر انواع بیماری ها از قبیل بیماری های قلبی- عروقی، افزایش فشار خون و دیابت است، لزوم توجه به این گروه سنی و برنامه ریزی درجهت بهبود وضع تغذیه و تصحیح عادات غذایی آنان توصیه می شود.